Colostrum bovinum – naturalne wsparcie układu odpornościowego dla Ciebie i Twojego dziecka

Czym jest colostrum bovinum?

Colostrum, czyli siara lub młodziwo, to naturalny produkt stosowany od niepamiętnych czasów do wzmocnienia organizmu i regulacji odporności. Stwierdzenie to w istocie jest truizmem, ponieważ siara jest pierwszym pokarmem, delikatnie wprowadzającym noworodka w świat zewnętrzny, gdyż matki większości ssaków karmią piersią swoje nowonarodzone dzieci. Choć colostrum pełni rolę energetyzującego posiłku, to nie ma ono aż tak dużych wartości odżywczych jak mleko i jest przede wszystkim aktywnym biologicznie suplementem diety, wzmacniającym siły witalne i regulującym m.in. jeden z najważniejszych układów człowieka – system odpornościowy.
Colostrum jest naturalnym produktem gruczołów mlekowych ssaków, powstającym w ostatnim okresie ciąży aż do kilkudziesięciu godzin po porodzie. Po tym czasie stopniowo przekształca się w mleko. Najistotniejszą cechą różniącą je od mleka jest ogromna zawartość biologicznie aktywnych substancji, głównie białkowych, a także witamin i soli mineralnych. Natomiast wartości odżywczych w colostrum jest mniej niż w mleku, szczególnie ze względu na znacznie mniejszą zawartość lipidów i laktozy.

Skład colostrum

Białka i peptydy stanowią aż 60% suchej masy siary pozyskiwanej w pierwszych godzinach po porodzie. Wraz z upływem czasu proporcja zmienia się na korzyść lipidów i cukrów stanowiących podstawowe składniki mleka. Stąd dla zachowania aktywności biologicznej colostrum używanego w suplementach diety i kosmetologii niezwykle ważne jest, aby pozyskiwać je odpowiednio wcześnie po porodzie. Białka colostrum należą do dwóch głównych grup. Są to białka serwatkowe – 80% i kazeiny – 20%.

Wybrane składniki colostrum bovinum

Laktoferyna
Najważniejszym i największym (bo stanowiącym aż 30% suchej masy białkowej) bioaktywnym składnikiem siary jest należąca do frakcji białek serwatkowych laktoferyna. Prowadzone od kilkudziesięciu lat badania nad laktoferyną wskazują wyraźnie, że jest ona jednym z najważniejszych czynników wspierających i regulujących odporność – zarówno naturalną (nieswoistą), jak i adaptatywną (swoistą). Stąd jej powszechna obecność nie tylko w siarze i mleku, lecz także w innych płynach ustrojowych (ślina, łzy, pot, nasienie oraz wydzieliny surowicze i śluzowe) oraz w komórkach odpornościowych, szczególnie w najpowszechniej występujących w organizmie neutrofilach.

Lizozym
Lizozym występuje w większości płynów ustrojowych oraz w wielu komórkach odpornościowych, ale jego zawartość w colostrum jest wyjątkowo duża i wielokrotnie przewyższa stężenie występujące w mleku. Białko to jest również odporne na trawienie w przewodzie pokarmowym, co zwiększa jego przydatność w niszczeniu bakterii, np.w jelitach. Do stwierdzonych doświadczalnie i klinicznie działań lizozymu należą: 

• działanie przeciwbakteryjne w przebiegu infekcji, przy czym efekt bakteriostatyczny uzyskiwano po zastosowaniu samego lizozymu, a bakteriobójczy – w połączeniu z laktoferyną, 
• działanie lecznicze i protekcyjne w próchnicy zębów,
• działanie przeciwbólowe, m.in. w leczeniu wspomagającym w chorobie nowotworowej.

Immunoglobuliny
Wysokie stężenie immunoglobulin w siarze zdaje się wskazywać na szczególną rolę przeciwciał w tym pierwszym pokarmie. Choć znaczenie ich obecności w colostrum jest wciąż wyjaśniane, to wydają się one mieć dwa zasadnicze zadania.
Pierwsze z nich to selekcja odpowiednich szczepów bakteryjnych w jelicie. Odbywa się to poprzez eliminację bakterii patogennych, co chroni przed możliwą infekcją jelitową, a zarazem przygotowuje przestrzeń życiową dla szczepów fizjologicznych, potrzebnych w procesie regulacji środowiska jelitowego. Do tego celu najlepiej służą przeciwciała wydzielnicze klasy IgA.
Drugie zadanie dotyczy innych klas przeciwciał, w szczególności IgG, które mogą odgrywać swą ochronną rolę po wchłonięciu w jelicie m.in. za pomocą specjalnych polimerowych receptorów, które przenoszą je z rąbka szczoteczkowego przez światło komórki do naczyń krwionośnych. Tak nabyta bierna odporność humoralna może pełnić istotną rolę wspomagającą odporność czynną (własną, zapewnianą przez komórki pacjenta) w ochronie przed infekcjami w odległych od jelita regionach, np. w drogach oddechowych.

Witaminy
Colostrum jest bogatym źródłem witamin, co m.in. może mieć niebagatelny wpływ na regulację i wspomaganie procesów mediowanych przez inne zawarte w siarze biologicznie aktywne czynniki, w tym na regulację i wspomaganie zjawisk odpornościowych i regeneracyjnych. Witaminy występujące w colostrum w największym stężeniu to: B1, B2, B6, C, E i A.

Minerały
Składniki mineralne także stanowią istotną część budowy colostrum. Pełnią one zarówno funkcję strukturalną, jak i regulacyjną. W największych stężeniach w siarze występują: fosfor, wapń, potas, magnez i sód.

Jak działa colostrum?

Czynniki zawarte w colostrum osiągają wysoką skuteczność głównie dzięki ich harmonijnemu współdziałaniu w regulacji odporności, a nie wysokim stężeniom poszczególnych składników. Miejscem, w którym przyjęte pokarmy są trawione jest przewód pokarmowy, a przede wszystkim jelita. Enzymy w jelicie działają stopniowo trawiąc pokarmy do poziomu podstawowych, łatwo wchłanialnych składowych spożywanych białek, węglowodanów i lipidów, którymi są odpowiednio – aminokwasy, cukry proste (monocukry) i kwasy tłuszczowe oraz monoacyloglicerol. Oczywiście przytłaczająca większość wchłanianych substancji to te najmniejsze, obojętne dla organizmu. Wchłanianie większych, potencjalnie bioaktywnych składników pokarmów odbywa się w sposób fizjologiczny, choćby na potrzeby stymulacji układu immunologicznego. Dlatego też jelito jest podstawowym miejscem, w którym działa siara.
 

Trzeba bowiem pamiętać, że sytuacje takie mogą się zdarzać nawet po poważniejszych błędach dietetycznych, a już z pewnością po niektórych lekach. Wtedy wsparcie prebiotyczne dostarczane przez bioaktywne składniki colostrum dla wypartych z jelita naszych własnych drobnoustrojów, które zwykle ukrywają się m.in. w wyrostku robaczkowym, może być bezcennym działaniem chroniącym nas przed dysbiozą. 
Colostrum jest doskonałym prebiotykiem, czyli zestawem wielu substancji wspierających zagnieżdżanie i rozwój mikroorganizmów przydatnych jelitom. Należy do nich np. laktoferyna, której działanie bifidogenne, tzn. pobudzające m.in. rozwój probiotycznych szczepów Bifidobacterium, zostało wielokrotnie naukowo opisane.
Właściwy skład i stan mikrobioty w naszych jelitach, choć jest niezwykle ważnym elementem homeostazy jelitowej czy inaczej równowagi w tym narządzie, to jednak nie wszystko co może ulec zaburzeniu zarówno u dzieci starszych niż noworodki, jak i u dorosłych.

Jakie colostrum wybrać?

Różnorodność dostępnych środków zawierających colostrum, wynikająca z dużej liczby producentów obecnych na rynku i mnogości możliwych form farmaceutycznych tego suplementu, powoduje problem dotyczący wyboru najwłaściwszego produktu. Dzisiejszy rynek parafarmaceutyków i suplementów prozdrowotnych, w tym nutraceutyków, pełen jest ogromnych ilości preparatów mających z założenia wspomagać ludzi w odzyskiwaniu i zachowywaniu zdrowia. Colostrum bovinum od kilkudziesięciu lat jest produktem powszechnie dostępnym, co wiąże się z jego masowym pozyskiwaniem i produkcją różnorodnych preparatów dostarczanych na rynek. Zarówno sposób pozyskiwania siary, jak i jej przetwarzania do formy suplementu mogą istotnnie wpływać na jakość ostatecznego środka stosowanego przez pacjenta.

Czas pobrania
Źródłem siary bydlęcej jest krowa w okresie do kilkudziesięciu godzin po urodzeniu cielaka. Co prawda okres ten najczęściej jest definiowany jako 48 godzin, ale różni producenci podają, że ich colostrum jest zbierane w czasie do 72 godzin, a nawet do pięciu czy siedmiu dni od porodu. Przy pozyskiwaniu siary powinno się stosować zasadę, że do celów komercyjnych zachowuje się tylko tę część, której cielę nie jest w stanie spożyć. Ponieważ colostrum posiada tym większą zawartość stanowiących o jego jakości bioaktywnych czynników, im mniej czasu minęło od porodu, najwartościowszy jest produkt pozyskiwany najwcześniej, najlepiej w pierwszych kilku godzinach.

Jakość i czystość siary
Kontrolowany proces zbierania colostrum w dużych, profesjonalnie prowadzonych stadach ma jeszcze inne, bardzo istotne znaczenie dla jego jakości. Po pierwsze, jest to związane ze stanem zdrowia dostarczających siarę krów, które powinny być wolne od chorób, a także odpowiednio żywione i niepoddawane antybiotykoterapii, co nie zawsze jest gwarantowane w przypadku rozproszonych źródeł colostrum opartych na mniejszych stadach. Po drugie, zbieranie colostrum przez wyszkolony do tego celu personel jest gwarancją zachowania jego czystości chemicznej i mikrobiologicznej na tym etapie procesu. Czystość mikrobiologiczna ma szczególnie duże znaczenie, ponieważ procesy technologiczne, związane z jałowieniem colostrum, wpływają negatywnie na jakość produktu finalnego, co opisano poniżej.

GENACTIV – colostrum najwyższej jakości

Colostrum firmy Genactiv jako jedyne jest pozyskiwane w ciągu jednej-dwóch godzin od rozpoczęcia laktacji. Dzięki temu stężenie aktywnych składników jest najwyższe. 
Colostrum firmy Genactiv nie jest poddawane żadnym modyfikacjom. Jest pozyskiwane od krów ze stada hodowlanego w Wielkopolsce. Stado podlega stałej kontroli weterynaryjnej, a colostrum pobiera się wyłącznie od krów w pełni zdrowych, we wzorcowych warunkach higienicznych.
W produkcji stosuje się opracowaną przez Genactiv metodę suszenia colostrum wykorzystując procesy zamrażania i liofilizacji. Tak uzyskane i przetworzone colostrum zachowuje pełną wartość produktu świeżego. Pozyskiwanie colostrum odbywa się bez szkody dla zdrowia noworodków. Wykorzystywana jest jedynie ta część colostrum, której cielę nie jest w stanie wypić.

genactiv.eu

Artykuł powstał na podstawie książki napisanej przez dr. Macieja Hałasę, wydanej przez Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie w 2020 r.