Sposoby łagodzenia bólu porodowego

Narodziny dziecka powinny być najpiękniejszym momentem w życiu każdej mamy. Najczęściej zdarza się jednak, że te cudowne chwile zostają zakłócone przez przerażający ból, który powoduje strach przed kolejnym fizjologicznym porodem. Okazuje się, że istnieje wiele sposobów na to, by skutecznie złagodzić ból. Możemy wyróżnić dwie grupy rozwiązań.

Mimo że każdy człowiek ma indywidualny próg bólowy, istnieją czynniki, które ten ból potęgują bądź obniżają u każdej rodzącej kobiety. Wśród najczęściej występujących możemy wymienić: częstość i amplitudę skurczów macicy, stopień zaawansowania porodu w kanale rodnym, stopień rozciągnięcia tkanek kanału rodnego, pozycję rodzącej, możliwość poruszania się i zmiany pozycji w czasie porodu, aktywność fizyczną w trakcie ciąży. 

Odczuwanie silnego bólu nie oznacza, że powinnyśmy się na niego w ciszy godzić. Istnieje wiele komplikacji związanych z nadmiernym uczuciem bólu porodowego, np. zasadowica krwi matki ze zwiększonym zużyciem tlenu przez płód, wzrost aktywności układu współczulnego, spadek czynności skurczowej mięśnia macicy z przedłużeniem się pierwszego i drugiego okresu porodu. Chcąc przeciwdziałać takiej sytuacji, należy poznać różne rozwiązania, a następnie zastanowić się, które będzie najodpowiedniejsze. Nie możemy w 100% zaplanować sposobu uśmierzania bólu, ponieważ nie mamy pewności, jak potoczy się akcja porodowa, jednak znając wszystkie możliwe metody, będziemy w stanie na bieżąco decydować o ich wykorzystaniu.

Propozycje rozwiązań 

Po pierwsze – odpowiednie towarzystwo. Od ponad 20 lat istnieje możliwość porodu rodzinnego, czyli udziału w tym ważnym wydarzeniu bliskiej osoby. Obecność męża, mamy, przyjaciółki, douli jest ogromnym wsparciem, dodaje otuchy i wzmacnia poczucie bezpieczeństwa. 

Po drugie – nastrój. Współczesne sale porodowe w większości są otwarte na różnego rodzaju udogodnienia poprawiające kobiecie samopoczucie. W trakcie porodu możesz słuchać swojej ulubionej muzyki, co z pewnością odwróci chociaż na chwilę Twoją uwagę od całej sytuacji. Jeśli jesteś w stanie, możesz również dać się ponieść i kołysać się w rytm muzyki lub nawet tańczyć. Znam kobiety, które w trakcie skurczu wydają dźwięki przypominające śpiew. Nie należy tłumić emocji, a wydawanie dźwięków podczas wydechu rozładowuje nagromadzone napięcie, co korzystnie wpływa na rozluźnienie mięśni kanału rodnego. Melodyjne dźwięki można wydawać jedynie w pierwszej fazie porodu, w drugiej natomiast zastępujemy je parciem. 

Po trzecie – odprężenie. Każda z nas ma inne potrzeby, preferencje i oczekiwania w zakresie uzyskania stanu odprężenia. Najbardziej popularnymi rozwiązaniami w tej kwestii są:

• immersja wodna, czyli poród w wodzie – obecnie większość szpitali posiada niezbędny sprzęt. Jeśli nie jest on możliwy, nic nie stoi na przeszkodzie, by skorzystać z prysznica. Ciepła woda ma kojące właściwości, polewanie ciała przynosi odczuwalną ulgę. Relaksacyjny prysznic powinien być wykonany ciepłą wodą i trwać 10–20 minut; 
• masaż wykonany przez osobę, która towarzyszy w trakcie porodu; 
• odpowiednie oddychanie – to element, który odgrywa kluczową rolę i na którym należy się skupić. Prawidłowe oddychanie spowoduje, że będziesz w miarę opanowana, złagodzi uczucie bólu, a także korzystnie wpłynie na dziecko. 

Po czwarte – aktywność. Warto podkreślić, że każda aktywność ruchowa jest wskazana, nawet zwykła zmiana pozycji łagodzi ból. Ważne, aby zmiana pozycji była spontaniczną reakcją na bieżącą sytuację. Najczęściej wybierane są pozycje wertykalne, tzn. takie, w których kanał rodny skierowany jest w dół, np. klęk wykroczny, przysiad podparty, usadowienie na piłce z jednoczesnym krążeniem miednicą, stanie w rozkroku z opieraniem się o ścianę lub partnera, pozycja kuczna w zależności od fazy porodu. Takie ułożenie ciała wykorzystuje siłę przyciągania ziemskiego, dzięki czemu główka dziecka mocniej naciska na szyjkę macicy, przyspieszając jej rozwarcie, natomiast w drugim okresie porodu wspomaga skurcze.

Po piąte – TENS. To metoda polegająca na wykorzystaniu specjalnego urządzenia, które pobudza wydzielanie substancji obniżających ból. Terapia TENS wygląda następująco: cztery elektrody zostają przymocowane do dolnego odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Przepuszczane przez nie impulsy elektryczne blokują informacje dotyczące bólu, co powoduje, że skurcze wydają się łagodniejsze. 

Po szóste – sposoby farmakologiczne: 

• znieczulenie zewnątrzoponowe – jest najpopularniejszą i najskuteczniejszą metodą eliminowania bólu w trakcie porodu. To rodzaj znieczulenia miejscowego polegający na podaniu do tzw. przestrzeni zewnątrzoponowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa środka miejscowo znieczulającego, którego celem jest zmniejszenie odczuwania bólu do poziomu, który pacjentka akceptuje. Ważne jest, że decydując się na taką formę, możesz swobodnie się poruszać i zachowujesz uczucie parcia; 
• środki przeciwbólowe, mające działanie rozkurczowe – to sposób godny polecenia osobom mającym jakiekolwiek przeciwwskazania do znieczulenia zewnątrzoponowego. Podawane są domięśniowo lub dożylnie, czasami doustnie;
• mieszanina gazowa tlenu i podtlenku azotu 50/50 – jako znieczulenie przy porodzie ten sposób polega na wdychaniu mieszaniny gazowej tlenu i podtlenku azotu, potocznie zwanego gazem rozweselającym. Mieszanka ta delikatnie rozluźnia i zmniejsza ból. Mieszanina gazowa  jest bezpieczna, jednak zachowanie rodzącej powinno podlegać stałej kontroli personelu z uwagi na pojawiające się możliwe łagodne działania niepożądane jak np. euforia, zawroty głowy.
   

Bibliografia: 

• Borodij A., Kopko J., Bomba-Opoń D., Czy immersja wodna może być alternatywą dla znieczulenia przewodowego porodu?, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016, t. 1, nr 3, s. 100–106.
• Piasek G., Adamczyk-Gruszka O., Radomski P., Koźmińska M., Walczyk M., Niekonwencjonalne metody łagodzenia bólu porodowego, Studia Medyczne 2012, nr 25 (1), s. 67–72.