Zgaga u ciężarnych

Lecz ciąża to też wielka odpowiedzialność i troska o siebie, a w szczególności o nienarodzone dziecko. 

Nikt nie zastąpi przyszłej mamy w szczęśliwym donoszeniu ciąży lub szybkim porodzie. Nikt, kto nie był w tym odmiennym stanie, nie wie, ile emocji codziennie kłębi się w głowie ciężarnej. O ilu lekarzach, wizytach i badaniach kontrolnych musi pamiętać. Z iloma różnymi bardziej lub mniej typowymi objawami ciąży, dolegliwościami musi się mierzyć na co dzień. 

Zgaga to jedna z nich. Na szczęście to powszechna dolegliwość, niegroźna dla przyszłej mamy i nienarodzonego dziecka. Potrafi być jednak uciążliwa i nasilać się, kiedy ciężarna nie wie, jak z nią postępować. Zgaga na tyle może uprzykrzyć codzienne funkcjonowanie, że warto poświęcić jej więcej uwagi. Dobrze jest wiedzieć, co robić, aby się nie pojawiała, a także jak odpowiednio zareagować, gdy już musimy się z nią zmierzyć.

Zgaga to powszechne i fizjologiczne zjawisko. Nie ma powodów do niepokoju. U jednej kobiety wystąpi tylko pod koniec ciąży, u innej będzie się pojawiać przez cały czas jej trwania. U jeszcze innej będzie przebiegać delikatnie, a u kolejnej – powodować poważny dyskomfort. Szacuje się, że na zgagę może się uskarżać nawet 80% kobiet w ciąży. Szczęśliwie najczęściej występuje ona tuż przed rozwiązaniem.

Kiedy pojawia się zgaga? 

Na nieprzyjemne dolegliwości związane z pieczeniem, wręcz paleniem w przełyku, gardle skarży się niemal każda przyszła mama. U niektórych pierwsze symptomy pojawiają się już na początku ciąży, jednak typowy schemat to przybieranie zgagi na sile w trakcie ciąży. Najbardziej zaostrzone objawy zgagi można obserwować w III trymestrze, a dokładnie nawet na dwa lub trzy miesiące przed rozwiązaniem. Zatem uogólniając, zgaga i niestrawność mogą się pojawić podczas całej ciąży. We wczesnej ciąży niestrawność jest związana w dużej mierze przede wszystkim ze zmianami hormonalnymi. W II i III trymestrze natomiast nieprzyjemne dolegliwości mogą się nasilić, gdyż dyskomfort jest potęgowany dodatkowo przez powiększającą się macicę.

Wiele kobiet zastanawia się, czy zgaga może być jednym z pierwszych objawów ciąży świadczących o tym, że jest się w stanie błogosławionym. Zgagi nie powinno się łączyć z aktem zapłodnienia, ponieważ progesteron wzrasta również w drugiej połowie cyklu i wtedy można odczuwać takie same dolegliwości. Zgaga może też być objawem refluksu – przypadłości związanej z cofaniem się treści pokarmowej do żołądka, którą powinno się leczyć, a która nie ma nic wspólnego z ciążą i rozwijającym się w łonie dzieckiem.

Przyczyny zgagi 

Jedną z głównych przyczyn występowania zgagi jest ucisk rosnącej macicy na żołądek. Inną przyczyną jest wzrost poziomu niektórych hormonów wpływających na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego – tzw. burza hormonalna. Kolejną przyczyną tzw. nadkwasoty są błędy żywieniowe, niewłaściwa dieta. Należy pamiętać o pozytywnym nastawieniu do życia i unikaniu stresu. 

Zgaga – dlaczego powstaje? Dolegliwości związane z nieprzyjemnym uczuciem pieczenia i palenia powstają wskutek kilku czynników. Są to:

• zmiany hormonalne – jednymi z hormonów są progesteron i relaksyna. Gdy ich poziom wzrasta, rozluźniają się mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i właśnie dlatego treść pokarmowa przedostaje się do przełyku. W czasie ciąży ciało kobiece wytwarza hormony, które mogą prowadzić do rozluźnienia zwieracza pomiędzy przełykiem a żołądkiem. Wówczas treść żołądkowa przedostaje się do przełyku i powoduje uczucie palenia w okolicy przełyku, gardła lub klatki piersiowej. Konsekwencją jest refluks żołądkowo-przełykowy, który polega na cofaniu się pokarmu i kwaśnych soków żołądkowych z żołądka do przełyku;
• rozciągająca się macica – powoduje ucisk na żołądek i jelita. Rozwiązaniem problemu może być chociażby zmiana pozycji ciała podczas snu – leżenie na lewym boku. Ucisk będzie wtedy mniejszy, a kwaśny posmak w jamie ustnej nie będzie tak mocno odczuwalny. Narastające ciśnienie na żołądek spowodowane wzrostem dziecka może także prowadzić do przedostawania się treści żołądkowej do przełyku;
• nieodpowiednia dieta – zwykłe zmiany nawyków żywieniowych mogą przynieść ulgę w występowaniu zgagi. Jest szczególnie dokuczliwa, jeżeli kobieta ciężarna spożywa dużo tłustych, ostrych potraw, słodkości oraz napojów gazowanych wzmacniających wydzielanie soków żołądkowych. Posiłki powinny być nie tylko lekkostrawne, stworzone ze składników niezmodyfikowanych genetycznie, nieprzetworzonych, ale też małe i często serwowane. Przejadanie się w tym czasie też prowadzi do nadkwaśności; 
• nerwowość i stres – aby unikać zgagi, bardzo ważny jest odpoczynek i relaks w trakcie ciąży, Odpowiednia aktywność ruchowa – spokojna i stonowana, np. basen, joga, spacery, streching. Kobieta, która zmaga się ze zgagą ciążową, powinna bezwzględnie zadbać o odpowiednią ilość odpoczynku, o odpowiednio długi i niczym niezmącony sen. Pozycja leżąca przyjmowana w nocy utrudnia oczyszczanie przełyku z zarzucanej treści pokarmowej. Dlatego też ciężarna powinna spać wyjątkowo nie na płaskiej, ale jednak na wyższej poduszce. Ważne jest również niepodejmowanie wysiłku bezpośrednio po jedzeniu Pomocne może się okazać np. słuchanie muzyki relaksacyjnej, chodzenie na masaże dla przyszłych mam, praca nad głębokim, odprężającym i dotleniającym oddechem.
   

Objawy zgagi

Do najbardziej charakterystycznych objawów zgagi u kobiety ciężarnej należą:

• uporczywe, czasami niezwykle silne palenie i pieczenie w przełyku, gardle, 
• bóle zamostkowe, 
• odbijanie, 
• wymioty, 
• kwaśny posmak w ustach, 
• ból w klatce piersiowej, 
• pojawienie się piekącego płynu o kwaśnym lub słonym 
• posmaku w tylnej części gardła, 
• trudności w przełykaniu. 
   

Warto przy tym podkreślić, że nieprzyjemne objawy mogą się nasilić w nocy i towarzyszyć porannym mdłościom. 

Jedno należy dobitnie podkreślić: jakkolwiek dokuczliwe byłyby objawy zgagi, nie wolno rezygnować z rutynowych posiłków spożywanych w ciągu dnia, z aktywności fizycznej i mimo wszystko z pozytywnego myślenia.

Domowe sposoby na zgagę w ciąży

Przyszłe mamy mają do wyboru nawet kilkanaście różnych przetestowanych sposobów. Trzeba spróbować, które produkty spożywcze do eliminacji zgagi będą najskuteczniejsze dla konkretnej ciężarnej. Mogą to być przykładowo napary, herbatki ziołowe, np. na bazie mięty i rumianku, napary z korzenia imbiru, ciasteczka imbirowe lub po prostu dodawanie imbiru do potraw. Uwaga: imbir jest wskazany tylko dla tych ciężarnych, które nie mają kłopotu z nadciśnieniem. 

Przydatna może się okazać soda oczyszczona. Łyżeczkę sody należy rozpuścić w szklance przegotowanej wody. Sodę w ciąży można stosować bez obaw, jednak uwaga: nadmiar prowadzi do biegunki.

Inną metodą, brzmiącą dość odważnie, jest wypicie szklanki wody z łyżką octu jabłkowego i łyżką miodu. Roztwór powinno się pić już przy pierwszych objawach zgagi. 

Można również spróbować zjeść garść migdałów – działają one zobojętniająco na kwas solny w żołądku. 

Na zgagę w trakcie ciąży można pić po prostu dużo mleka, naturalne maślanki, kefir albo jogurty. Będą się doskonale sprawdzać na doraźne objawy. 

Picie siemienia lnianego ma dwie zalety. Po pierwsze, siemię ma właściwości powlekające śluzówkę żołądka, więc łagodzi dolegliwości związane ze zgagą. Po drugie, pomaga bardzo dobrze w zaparciach u ciężarnych, a to obok zgagi drugi z kłopotliwych objawów występujących w trakcie dziewięciu miesięcy ciąży. 

Co robić, a dokładniej czego unikać, aby nie mieć zgagi? Nie należy:

• spać w nieodpowiedniej pozycji zupełnie na płasko lub na zbyt niskiej poduszce,
• objadać się słodkościami z dużą zawartością tłuszczu, a wiadomo nie od dziś, że ciąża i słodycze zdecydowanie idą w parze,
• najadać się na noc lub, co gorsza, dojadać w nocy,
• nosić obcisłych ubrań,
• palić papierosów – w ciąży jest to oczywiste. Papierosy śmiertelnie trują nienarodzone dziecko, ale należy to wciąż powtarzać, bo zdarzają się jeszcze ciągle kobiety palące w ciąży. Jest to zakazane! 
   

Co może pomóc w ograniczeniu zgagi:

• spożywanie małych, za to częstszych posiłków w ciągu dnia,
• powolne jedzenie, w skupieniu, dokładne gryzienie, rzucie i przełykanie, niepospieszne jedzenie – celebracja posiłków,
• unikanie stresu,
• zachowanie pionowej pozycji ciała po posiłku, niekładzenie się od razu, bo treści pokarmowe będą się cofać,
• niejadanie byle czego – należy jeść małe, częste i zbilansowane posiłki,
• picie wody przez cały dzień, przynajmniej 1,5 litra.
   

Co wykluczyć z codziennej diety, kiedy doskwiera zgaga? 

Należy unikać: 

• owoców cytrusowych, kwaśnych jabłek, które zakwaszają soki żołądkowe, powodując ich nadkwaśność, a także napojów gazowanych, słodyczy, kawy i herbaty, 
• spożywania potraw przygotowanych metodą smażenia, zwłaszcza w głębokim tłuszczu, 
• nadużywania tłuszczów w ogóle – lepiej wybierać chude gatunki mięsa, chude sery, chude przetwory mleczne; mimo że tłuste, dozwolone są orzechy i oliwa z oliwek, 
• jedzenia różnego rodzaju fast foodów, chipsów, krakersów, batoników i cukierków, 
• potraw bardzo ostrych, z wieloma przyprawami, a także czosnku, cebuli, papryki, zielonego ogórka, pomidora.
   

Odpowiednio skomponowana dieta kobiety ciężarnej jest naprawdę ważna. Właściwie dobrane żywienie nie tylko wspomoże rozwój maluszka, ale też zapewni dobre samopoczucie przyszłej mamie. Nie należy zatem nadmiernie eliminować składników, stosować diet eliminacyjnych lub, co gorsza, się odchudzać. W ciąży nie można stosować typowej diety eliminacyjnej, aby nie mieć zgagi, a w ogóle zabronione jest głodzenie się, aby uniknąć niestrawności. Slow food sprawdzi się idealnie.

Stopień nasilenia zgagi w ciąży może być uzależniony od wielu czynników, np. od nieregularnego spożywania posiłków, przejadania się, a nawet nieodpowiedniego, niewystarczającego gryzienia potraw. Bardzo ważna jest również odpowiednia ilość wypijanych dziennie płynów. Powinno się pić przynajmniej 1,5 litra dziennie, najlepiej wody niegazowanej. Nie należy popijać posiłków, ale pić w ciągu całego dnia, często, ale mało naraz.

Farmakoterapia

Lekarz zawsze pomoże dobrać odpowiednie leki na zgagę w ciąży, które będą bezpieczne dla nienarodzonego dziecka. Nigdy nie można eksperymentować na własną rękę, szczególnie gdy jest się odpowiedzialnym nie tylko za siebie. 

Popularne, bezpieczne leki na zgagę, jeżeli tylko są stosowane zgodnie z instrukcją, jeśli się ich nie przedawkuje i nie przyjmuje zbyt długo, zawierają substancje zobojętniające kwas żołądkowy, takie jak węglan wapnia i węglan magnezu, działają szybko, neutralizując nadmiar kwasu żołądkowego i zamieniając go w wodę i sole mineralne. Można je zatem bezpiecznie stosować.

Mimo że możliwości leczenia typowo farmakologicznego zgagi są dostępne, to w czasie ciąży ze względów oczywistych są one ograniczone. Warto wiedzieć, jakie leki stosować w sposób bezpieczny dla mamy, a przede wszystkim dla rozwijającego się dziecka. Jeżeli zgaga w ciąży bardzo dokucza, a przyszła mama ma wątpliwości, co robić, żeby nie zaszkodzić swojemu maluszkowi, powinna porozmawiać o tym ze swoim lekarzem prowadzącym ciążę – ginekologiem lub farmaceutą. Stosowanie różnych produktów leczniczych bądź tych naturalnych zgodnie z przeznaczeniem, w odpowiedniej dawce i niezbyt długo, może pomóc bardziej komfortowo przejść każdą ciążę.

Niestety, nawet stosując się do wszystkich wskazówek dotyczących uniknięcia zgagi w okresie ciąży, nie ma się pewności w stu procentach co do sukcesu. Jednakże próbować trzeba, aby niwelować nieprzyjemne objawy ciąży.

Podsumowując, codzienne menu przyszłej mamy powinno być urozmaicone, przygotowane ze świeżych, nieprzetworzonych składników, bogate w warzywa, owoce, mięso, ryby najwyższej jakości, zdrowe tłuszcze i produkty zbożowe. Posiłki należy spożywać regularnie, popijając wodą w ciągu całego dnia. Należy zadbać o spokój, odpoczynek i regenerację przyszłej mamy. Stres bowiem może nasilić objawy nie tylko zgagi, ale też innych uciążliwych dolegliwości.

Pocieszające jest to, że wszystkie objawy ciążowe mijają wraz z porodem. Każda przyszła mama przetrwa dokuczliwą zgagę, mdłości, wypadanie włosów czy zaparcia, bo warto – dla tych wszystkich pięknych chwil w przyszłości.