Ciąża na urlopie wychowawczym

Przejście na zwolnienie lekarskie

W sytuacji gdy pracownica korzystająca z urlopu wychowawczego dowiedziała się, że jest w ciąży, i istnieją zalecenia do skorzystania ze zwolnienia lekarskiego L-4 (z kodem B), wówczas może skorzystać z zasiłku chorobowego z tytułu ciąży oraz urlopu macierzyńskiego. By móc skorzystać z tego przywileju, należy jednak dopełnić pewnych formalności.
Przede wszystkim, należy przerwać urlop wychowawczy (przykładowo wrócić na jeden dzień do pracy i przedłożyć zwolnienie pracodawcy). Najlepiej dla obu stron byłoby, żeby pracownica, zgłaszając swój powrót, uprzedziła pracodawcę, że jest w ciąży i planuje skorzystanie z L-4 – oczywiście, wyłącznie w przypadku, gdy stan zdrowia rzeczywiście nie pozwala na wykonywanie pracy.
Kiedy pracownica przebywa już na chorobowym z powodu ciąży, ma potem również prawo do urlopu macierzyńskiego. Istotne, aby zwolnienie przedłożyć pracodawcy w ciągu 7 dni od jego wystawienia. Następnie, od dnia porodu, pracownica ma prawo do pełnego urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego. Natomiast po wykorzystaniu 52 tygodni uzyskuje, oczywiście, prawo do kolejnego urlopu wychowawczego.
W przypadku, gdy pracownica zaszłaby w ciążę w czasie przebywania na urlopie wychowawczym i otrzymała L-4, a nie powróciłaby w ogóle do pracy (nawet na jeden dzień), to w trakcie tego urlopu nie nabędzie prawa do skorzystania z zasiłku chorobowego. Z tego względu konieczne jest przerwanie urlopu wychowawczego w porozumieniu z pracodawcą albo pisemnie na 30 dni przed planowanym powrotem. Zgodnie bowiem z art. 186(3) Ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeksu pracy (Dz. U. z 2019 r., poz. 1040, t.j. z 5 czerwca 2019 r.), pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:

1. w każdym czasie – za zgodą pracodawcy,
2. po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.

Jeżeli zatem przewiduje się, że przez całą lub większą część ciąży kobieta nie będzie zdolna do świadczenia pracy, warto rozważyć pierwszy wariant działania, czyli powrót do pracy i złożenie zwolnienia lekarskiego. Dzięki temu można otrzymać zasiłek chorobowy, który w przypadku choroby w trakcie ciąży wynosi aż 100% podstawy. Co więcej, za czas powrotu do pracy (nawet jeśli wrócimy ze zwolnieniem lekarskim) będzie naliczany urlop wypoczynkowy. Nie jest on naliczany, gdy jesteśmy na urlopie wychowawczym. Będziemy go mogli wykorzystać np. po zakończeniu urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego.
Aby zrealizować wariant powrotu do pracy i wręczenia zwolnienia lekarskiego, musimy najpierw zrezygnować z urlopu wychowawczego. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy. Wniosek musi zostać złożony nie później niż na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Jeżeli termin będzie dotrzymany, wówczas pracodawca będzie zobowiązany przyjąć nas do pracy. Jeżeli natomiast wniosek zostanie złożony bez zachowania tego terminu, wtedy przyjęcie do pracy będzie zależne od decyzji pracodawcy.
Po złożeniu wniosku o rezygnację z urlopu wychowawczego w pierwszym dniu powrotu do pracy należy poinformować pracodawcę o ciąży i wręczyć zwolnienie lekarskie. Jeśli jeszcze na ten moment nie dysponujemy zwolnieniem, warto przynajmniej wręczyć zaświadczenie lekarskie stwierdzające ciążę. W sytuacji, gdy nie mamy żadnego z tych dokumentów, należy po prostu ustnie poinformować pracodawcę o ciąży. Ma to na celu wyegzekwowanie u pracodawcy szczególnego traktowania, z uwzględnieniem wszystkich przywilejów, jakie Kodeks pracy przewiduje dla kobiet w ciąży – do czasu, aż zostanie dostarczone oficjalne zwolnienie.
Podsumowując, mama dostanie zasiłek macierzyński na wychowawczym, jeśli podejmie odpowiednie kroki.

Po pierwsze, w momencie, kiedy dowie się, że jest w ciąży, i są wskazania do przejścia na L-4, powinna przerwać urlop wychowawczy i wrócić do pracy. Po drugie, w pierwszym dniu pracy powinna przedłożyć pracodawcy L-4 i przejść na płatne chorobowe w wysokości 100% zasiłku. Po urodzeniu kolejnego dziecka będzie miała prawo do kolejnego urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, a później, oczywiście, do urlopu wychowawczego.

Pozostanie na urlopie wychowawczym

Jeżeli w trakcie urlopu wychowawczego kobieta zajdzie w kolejną ciążę, ma do wyboru również drugi wariant działania, to jest pozostanie na urlopie wychowawczym. W przypadku, gdy urlop ten kończy się po dniu porodu, wówczas uprawniona pozostanie na wychowawczym przez okres całej ciąży. Jeżeli natomiast skończy się przed dniem porodu, wówczas część ciąży spędzi na wychowawczym, a część w pracy (ewentualnie na zwolnieniu lekarskim, o ile będą ku temu wskazania medyczne, jak to zostało omówione powyżej). Wariant pozostania na urlopie jest o tyle wygodniejszy, że nie trzeba dopełniać żadnych formalności. Należy natomiast pamiętać o jednej bardzo ważnej rzeczy – w przypadku choroby w trakcie urlopu wychowawczego nie przysługuje zasiłek chorobowy.
Jeżeli w ciąży dojdzie do przerwania urlopu wychowawczego, wówczas sprawa jest prosta. Po porodzie automatycznie rozpoczyna się urlop macierzyński. Można również skorzystać z urlopu rodzicielskiego. Za okres urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński. Natomiast jeżeli w ciąży kobieta podejmie decyzję o pozostaniu na urlopie wychowawczym, wówczas ma do wyboru dwie opcje:

• dalej pozostać na urlopie wychowawczym na okres po porodzie,
• przerwać urlop wychowawczy przed porodem po to, aby po porodzie rozpocząć urlop macierzyński, a po nim ewentualnie rodzicielski.

Przy wyborze wariantu nie może umknąć fakt, że poród nie przerywa automatycznie urlopu wychowawczego. Jest on kontynuowany, aż nie upłynie jego termin lub po prostu nie zostanie przerwany. Jeżeli zatem celem jest pozostanie na urlopie wychowawczym, wówczas nie musimy podejmować żadnych formalnych kroków, ale jeśli chcemy przejść na urlop macierzyński, wtedy musimy zrezygnować z urlopu wychowawczego i złożyć u pracodawcy stosowny wniosek.
Wybór wariantu bez przejścia na urlop macierzyński nie oznacza, że nie przysługuje uprawnienie do otrzymania zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek otrzymamy – i to na takich samych zasadach jak na urlopie macierzyńskim. Zasiłek ten będzie przysługiwał za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego, a prawo do niego powstanie z dniem porodu.